WALDORFSKI SPOSÓB KSZTAŁCENIA

wyrasta na gruncie pedagogiki, która w kanon wartości wpisała wolność słowa i wolność myślenia zgodnie z założeniem: „Wiem, że zrozumiem cały świat, wiem, po co się uczę!”

I  Nasze wartości kluczowe w uczeniu:

1. Doświadczanie i przeżywanie nauczanych treści, angażowanie w procesie nauczania zmysłów dziecka i rozwijanie żywej pamięci.
2. Interdyscyplinarny (zintegrowany) charakter edukacji i przenikanie się treści przedmiotowych.
3. Zachowanie równowagi pomiędzy elementami do zapamiętania a kreatywnością dziecka.
4. Rozwijanie istotnych współcześnie wartości takich jak:

• tolerancja i akceptacja inności (w zakresie niepełnosprawności, pochodzenia)
• wolność światopoglądu i religii – dajemy wybór uczenia się religii lub etyki
• edukacja ujmująca dziecko całościowo (holistycznie) rozwijająca intelekt, uczucia i wolę (intelektualna, emocjonalna, wolicjonalna) stąd łączenie w kształceniu przedmiotów związanych z poznaniem intelektualnym, artystycznym (uczucie) i rzemieślniczym (wola). 

5. Codzienność oparta o rytm jako narzędzie wspierające rozwój i możliwości dziecka. Począwszy od lekcji głównej, struktury dnia, układu cykli aż po cały rok szkolny w każdej klasie panuje określony rytm (lekcji, dnia, tygodnia, roku).
6. Higieniczny tryb życia – kształtowanie kultury zdrowego żywienia

• kształcenie dzieci i młodzieży do świadomego dostępu i korzystania z multimediów   i technologii informacyjnej (TI) dostosowanego do możliwości psychofizycznych i wieku
• ruch i praca na świeżym powietrzu.

  II  Lekcja główna na początek dnia

Każdy dzień w szkole rozpoczyna się od dwugodzinnej lekcji, podczas której realizowane są treści ogólnokształcące zgodnie z podstawą programową MEN.

Podczas tej lekcji nauczyciel prowadzi zajęcia maksymalnie je urozmaicając  muzyką, zajęciami artystycznymi, ćwiczeniami rytmicznymi czy opowieściami. Wszystko po to, by uczniom łatwiej było przyswoić nowe informacje. Lekcję główną dzieli się na trzy istotne etapy. Są to:

1. Część rytmiczna, podczas której dziecko za pomocą ćwiczeń rytmicznych, ćwiczeń na koncentrację, recytacji, muzyki czy swobodnej rozmowy ma zostać przygotowane do dnia pracy oraz odświeżyć sobie poznane elementy z zakresu matematyki czy języka ojczystego.
2. Część merytoryczna na której wprowadzane są nowe treści programowe.
3. Część narracyjna, która jest swoistego rodzaju klamrą spinającą całość zajęć, podsumowaniem lekcji, edukacją do wartości i zachowań społecznych.

W zależności od klasy w/w elementy mają różny czas trwania i różne proporcje.

  III  Lekcję główną tworzą 2-4 tygodniowe cykle (moduły często nazywane epokami)

1. Ułożenie treści nauczania w zintegrowane cykle takie jak np. „geografia Europy”, „Starożytna Grecja”, „Botanika” czy „Optyka” pomaga uczniom dogłębnie poznać i zrozumieć nowy materiał.
2. Każdy cykl jest przemyślaną przez nauczyciela klasowego całością.
3. Klasa pracuje w trakcie każdego cyklu lekcji głównych bardzo intensywnie, poznając nowe zagadnienia i rozpatrując je pod wieloma aspektami. Wiedza staje się czymś żywym – zdobytym nie tylko w procesie myślowym, ale też doświadczonym.
4. Pedagogika waldorfska nie traktuje wiedzy jako zbioru oderwanych od siebie faktów – wiedza zawsze pojawia się w odniesieniu do zrozumiałego przez dziecko kontekstu, tak w czasie lekcji głównych jak i po nich następujących.

   IV  Program nauczania MEN

1. Język polski, matematyka, przedmioty przyrodnicze - każdego dnia uczymy ich na dwugodzinnej lekcji głównej w kilkutygodniowych cyklach.
2. Po lekcji głównej klasa ma kolejne 45 minutowe lekcje – artystyczne, rzemieślnicze, językowe, ćwiczenia z polskiego, matematyki i innych przedmiotów
3. Wszystkich przedmiotów ogólnokształcących uczy w klasach od pierwszej do szóstej na ogół ten sam nauczyciel klasowy, a w klasach starszych najpóźniej od klasy siódmej nauczyciele przedmiotowi.
4. Podstawę programową MEN i cele w niej zawarte realizujemy w 100% metodą waldorfską oraz koncepcję nieustająco kształcącego się nauczyciela.
5. Dzieci prowadzą zeszyty przedmiotowe w formacie A4+, które zapewnia szkoła.
6. Postępy w nauce dokumentujemy ocenami opisowymi przez cały okres szkoły podstawowej, w klasach 7, 8 oraz LO – wystawiamy również oceny cyfrowe.

   V  Przedmioty artystyczne i praktyczne

Przedmioty artystyczne traktujemy na równi poważne z przedmiotami ogólnokształcącymi i stanowią stały element w tygodniowym planie lekcji.

Obcowanie ze sztuką i doświadczanie jej pomaga wszechstronnie się rozwijać. To jest najważniejsze dla waldorfskich nauczycieli – sprawić, by dzieci rozwijały równocześnie swój rozum, kreatywność i osobowość. Kluczowy więc jest nie tyle efekt, co sam proces tworzenia.

1. Muzyka, gra na instrumentach i chór.

   W szkołach waldorfskich muzykę słychać każdego dnia. Wspólne muzykowanie, śpiewanie i granie odgrywa szczególną rolę: pozwala zrozumieć różne emocje, rozwija kreatywność, wrażliwość, zdolności twórcze a także uczy współpracy w grupie.    

Metoda nauki gry na instrumencie stosowana w szkole (nie będącej szkołą muzyczną!) jest unikalna i innowacyjna: dzieci w pierwszym etapie nauki poznają dźwięki dzięki specjalnemu systemowi gestów stosowanemu przez nauczyciela, co pozwala im na swobodniejsze poruszanie się w świecie muzyki i wyzwala samodzielność w kształtowaniu melodii; dopiero w kolejnym etapie dzieci poznają zapis nutowy.

 Od I klasy dzieci uczą się grać na prostych instrumentach takich jak: flety i dzwonki  pentatoniczne, liry dziecięce oraz instrumenty perkusyjne – instrumentarium C. Orff’a.
   Od II klasy dzieci grają na fletach sopranowych, dzwonkach chromatycznych, dzwonach ręcznych i instrumentach perkusyjnych.
   Od II klasy dzieci mogą rozpocząć naukę gry na dowolnym instrumencie dętym, a od III klasy oprócz zajęć indywidualnych dzieci grają w szkolnej orkiestrze dętej.

2. Eurytmia (pedagogiczna/artystyczna) czyli sztuka ruchu. W odróżnieniu od ruchów gimnastycznych, pantomimicznych lub tanecznych, które mogą być całkowicie swobodnie aranżowane, w eurytmii dla każdej litery i każdego dźwięku istnieje określony ruch, którego uczniowie się uczą. W starszych klasach uczniowie ruchem zarysowując przestrzeń tworząc układy.
3. Malowanie, rysunek, prace ręczne, prace praktyczne . W szkole uczniowie rysują, malują, dziergają na drutach, palcach, szydełku, rzeźbią, szyją, budują itp.
4. Elementy rzemiosła – uczymy szacunku dla wytworów własnych rąk i w ramach zajęć lepimy przedmioty użytkowe z gliny, tkamy, filcujemy, obrabiamy drewno, wcielamy się w ogrodników, budujemy z wikliny lub mini cegieł domy, szyjemy.
5. Występy, koncerty, Święta Szkoły, pokazy eurytmiczne i teatralne, wystawy prac – w szkole i poza nią pokazują między innymi Rodzicom co na co dzień robimy.

VI   Aktywność fizyczna:

1. Prowadzimy zajęcia ogólnorozwojowe, naukę różnorodnych gier i zabaw ruchowych, które w klasach młodszych nie są oparte na rywalizacji.
2. Popularyzujemy podejmowanie samodzielnej aktywności fizycznej głównie na świeżym powietrzu.
3. Rozwijamy wszystkie cechy motoryki poprzez ćwiczenia gimnastyczne i elementy samoobrony.
4. Dbamy o kondycję i nie boimy się podejmować wysiłku fizycznego.
5. Organizujemy rajdy piesze i rowerowe, wyjazdy rodzinne na narty biegowe.

   VII   Języki obce i informatyka

1. Prowadzimy naukę dwóch języków obcych od pierwszej klasy:

- język angielski w wymiarze 3, a od 5 klasy – 4 godzin w tygodniu

- języka hiszpańskiego lub niemieckiego (w zależności od liczby uczniów w klasie i preferencji – w wymierzę 2 godzin tygodniowo  przez wszystkie lata nauki)

2. Istnieje możliwość zmiany proporcji liczby godzin języka obcego.
3. Pilnujemy by dzieci zanim poznają świat wirtualny poznały ten rzeczywisty, który mogą zobaczyć, poczuć, dotknąć. Ważne jest też, by rozwinęły swoje społeczne i twórcze umiejętności. Od rzeczywistości wirtualnej nie da się uciec – chcemy by nasi uczniowie byli do niej przygotowani, by wiedzieli, że to tylko element codzienności.
4. Do trzeciej klasy języków uczymy głównie przez zabawę.
5. Stronimy od wszelkich mediów szczególnie w klasach młodszych.

   VIII   Ocenianie opisowe oraz Nauczyciel Klasowy/Wychowawca jako istotny element edukacji przez cały okres nauki.

1. Nauczyciel klasowy pracuje z uczniami każdego dnia. Obserwuje jak przyswajają wiedzę i umiejętności ich postępy w nauce, pomaga przejść przez trudności, wie, na jakim etapie rozwoju znajdują się poszczególni uczniowie. Właśnie dlatego nauczyciele są w stanie dostosować i zindywidualizować wymagania do możliwości dziecka, pomóc mu się rozwijać w odpowiednim dla niego tempie. Efektem obserwacji są oceny opisowe (kształtujące) z każdego przedmiotu.
2. W trakcie nauczania nie stosuje się ocen cyfrowych między innymi dlatego, że nie chcemy by nauka była oparta o selekcję i rywalizację. Każdy uczeń mierzy się z samym sobą dąży do samodoskonalenia, pokonywania własnych słabości, wytrwałości.
3. Budujemy w dzieciach poczucie własnej wartości, wzajemne zaufanie, przekonanie o przynależności do społeczeństwa, dajemy oparcie i poczucie bezpieczeństwa.